Hiszpania w latach 40. Po co to czytać?
Książka „Hiszpania i Trzecia Rzesza” nie jest powieścią, ale mimo że jest to praca napisana przez historyka, czyta się ją z dużym zainteresowaniem. Mimo przytaczania dat i historycznych faktów książkę czyta się lekko dzięki stylowi autora, a ukrywane dotąd informacje o roli Hiszpanii w II Wojnie Światowej są fascynujące. Nie chcąc psuć lektury potencjalnym czytelnikom powiem tylko, że Hiszpania z Caudillem Franco na czele odegrała znaczącą rolę w przebiegu wojny, pomagając hitlerowskim Niemcom, a po wojnie stała się miejscem nie tylko tranzytu, ale także schronienia wielu nazistowskich zbrodniarzy. Mimo to, jak wiemy, nigdy nie została z tego rozliczona.
Powieść „Głosy Panamo” wzbudza mieszane uczucia. Z racji stylu jest bardzo męcząca, ponieważ autor celowo miesza osoby i miejsce narracji, stale trzeba się skupiać na tym, czyje słowa są przytaczane i kiedy toczy się akcja. Jeśli chodzi o zawartość, książka jest bardzo wciągająca: śledząc losy kilkunastu osób (część żyła w latach 40. ,część na początku XXI), poznajemy warunki, w jakich żyli Hiszpanie po wojnie domowej: cierpieli nędzę, strach, samosądy…
Dlaczego warto się interesować przeszłością? Amerykański filozof George Santayana powiedział „Ci, którzy nie pamiętają przeszłości, skazani są, by przeżyć ją jeszcze raz”.